Fabula de cervucula alba – sendundum Franciscum Asperum

Následující text vznikl jako cvičení ke 31. lekci učebnice Familia Romana. Obsahuje proto téměř veškerou gramatiku, kterou latina nabízí, přesto je ale jednoduchý na čtení a využívá pouze běžnou slovní zásobu. Ergo, commode in sellis vestris sedete et audite narrationem meam:

Olim vixit regina iuvenis, quae saepe domo suo effugiebat, quia mores regales ei rigidos videbantur. Tum per silvam sine calceis ambulabat, cum animalibus parvis ludebat, voce magna canebat. Aliquando in media silva sedebat in ripa fonticuli ^*1 et undis et foliis lapsis ^*2 ludebat. Cum manus suas in aquam frigidam mergat, rana viridis subito apparet et oculis suis reginam observat. Subito parva voce susurit ^*3 : „Novi te, regina, sed male agis, magna tristitia te opperietur.“ Verbis dictis rana saluit in aquam caeruleam et evanuit.

Vespere regina marito suo omnia narravit. Rex irratus lapidem sumpsit et in silvam festinavit, ut ranam necaret. Rana apparuit sed rex eam necare non potuit. „Bene fecisti, cum me non necavisses, rex,“ inquit rana, „habebis puellam parvam, sed numquam ea solem videre poterit donec sedecim annos nata erit. Cave eam ne solem videat, quia statim in cervuculam ^*4 albam mutatura est.“

Rex perterritus domum reversus est et omnia uxori suae narravit. Altero die imperavit ut novam domum aedificarent. Sed domus erat mira – sine fenestris, sine luce solis. Tantum tenebrae obscuritasque. Post paucos menses regina puellam pulchram in lucem dedit ^*5. Puella crescit. Cum aetate maior esset, tum nova videndi cupidior erat. Semper interrogavit parentes, quo modo cocus prepararet fructus et holera, quas edebat, ut efficerent ^*6 flores, quos accepit. Puella nihil scivit praeter domum suam. Numquam vitam circum domum videbat. Cum maior esset, aegrotare cepit. Omnes sciunt, in locum ubi sol non apparet, debet medicus ire. Quid faciant parentes maesti?

Rex modo emit novam carpentum (vehiculum ornatum), quid atris vestimentis opertum est. Nocte puellam suam per vias vehebant, ut posset aerem frigidum spirare. Sed puella contenta non est. Solem videre voluit. Nocte perfecta, paene mane, cum revertebantur domum, acum acrem prompsit et vestimentum atrum perforavit. O miserrimam puellam, cum radius solis eam tangeret, mutavit in cervuculam albam. E carpento statim effugit et silvam petivit.

Multas horas erravit per silvam, esuriit ^*7, sitim habuit. Plorans ac perterrita occurit aviae quaedam, quae in media silva parvam casulam habebat, in qua puella/cervucula una cum avia vivebant. Cum lux esset, puella formam cervuculae habuit, nocte puella formae humanae fuit. Paulo post rex quidam ex regno alio ad silvam erravit. Tum subito cervuculam albam animadvertit et eam capturus est. Bis conatus est eam capere, sed cervucula rursus et rursus effugit, ter contra eam telum iaecit, quo ea pede vulnerata est. Rex eam persecutus est ad domum aviae, ubi cervucula occulta est. Nox incipit, ergo rex cum avia in domo restat, ut nocte sub tecto dormire possit. Sed media nocte tumultus eum excitavit. Clam e lecto surrexit et tenebris occultus spectabat aviam, quae curavit puellam pulcherrimam, quae in pede vulnus profundum propter quoddam telum habuit. Audivit, ut puella aviae dixit, se nolle cervuculam semper esse. Sed avia ei respondit: „Cum iuvenis,“ inquit, „qui apud nos dormit, te complexum erit, numquam iam cervucula eris.“ Rex iuvenis statim ostium aperuit et puellam pulchram complexus est.

Post paucos dies puella cum marito suo ad novam terram profecti sunt. Volebant aviae gratiam agere, sed neque aviam neque domum invenerunt. Et domum puellae, ubi ut in carcerem vixerat? Pater eius imperavit, ut domus tenebrosa destruerentur.